• Chính trị
  • Kinh tế
  • Xã hội
  • Thể thao
  • Pháp luật
  • Văn hóa - Nghệ thuật
  • Hội nhập quốc tế
  • Du lịch
  • Tòa soạn - Bạn đọc
  • Tấm gương HCM
  • Biển đảo quê hương
  • Báo in
EnglishEnglish
Quốc Hội|Quốc phòng toàn dân|Xây dựng Đảng - Chính quyền|Hội - đoàn thể
Giáo dục|Sức khỏe|Lao động - Việc làm|Hôn nhân - Gia đình|Thế giới quanh ta
Trong tỉnh|Trong nước - Quốc tế
An ninh - Trật tự|Pháp Luật
Giải trí|Sáng tác
Bạn đọc viết|Nhịp cầu nhân ái
Giáo dục

Về chữ “phù” trong địa danh “Phù Cát”, “Phù Mỹ”

Hẳn là không ít người dân Bình Định, nhất là người Phù Cát, Phù Mỹ từng băn khoăn chữ “phù” trong hai địa danh trên có nghĩa là gì.

“Phù” trong “Phù Cát”, “Phù Mỹ” hiển nhiên là một yếu tố Việt gốc Hán. Như đã biết, trong tiếng Hán có nhiều chữ “phù”. Khi vào trong tiếng Việt, chữ này có các nghĩa chủ yếu sau: 1. Nổi (như trong phù phiếm, phù thế, phù sa); 2. Giúp (như trong phù trợ, phù hộ, phù rể, phù dâu); 3. Bùa, kí hiệu (như trong phù phép, phù chú, phù thủy, phù hiệu); 4. Hợp (như trong phù hợp). “Phù” trong hai địa danh trên là chữ nào?

Tra lại bản chữ Hán của Quốc triều Hương khoa lục (ghi chép về các kỳ thi Hương của đất nước)và một số bộ sử thời Nguyễn khác, chúng tôi nhận thấy các địa danh “Phù Cát”, “Phù Mỹ” đều ghi chữ “phù” có tự dạng bộ trúc ở trên, chữ phó ở dưới.

Trong tiếng Hán, chữ “phù” này có các nghĩa chủ yếu sau: 1. Cái thẻ tre viết chữ vào để làm tin à (chuyển nghĩa thành) vật làm tin; 2. Bùa chú; 3. Thích hợp; 4. Dấu hiệu, kí hiệu; 5. Điềm lành, điều tốt. Vậy, “phù” trong “Phù Cát”, “Phù Mỹ” mang nét nghĩa nào?

Chúng tôi dựa vào hai căn cứ sau đây để suy đoán chữ “phù” trong hai địa danh trên thuộc nét nghĩa thứ 5, tức “điều tốt, điềm lành”. Thứ nhất, đó là tính chất đẳng lập trong cấu tạo song tiết của địa danh Hán Việt ở nước ta. Phần lớn địa danh Hán Việt ở Việt Nam đều có cấu tạo hai âm tiết, chủ yếu theo phương thức chính phụ và đẳng lập. Ở Bình Định, địa danh theo phương thức đẳng lập có số lượng rất lớn, chẳng hạn: Nhơn Mỹ, Nhơn Khánh, Nhơn Tân, Mỹ Cát, Mỹ Phong… Theo phương thức cấu tạo này thì “Phù Mỹ” có thể hiểu là “điều tốt và cái đẹp”, “Phù Cát” là “điều tốt và điều lành”.

Thứ hai, đó là hai nguyên tắc định danh chủ yếu của chính quyền phong kiến khi đặt tên đất: 1. Nói lên đường lối trị nước; 2. Thể hiện mong ước tốt đẹp. Ở Bình Định, cả hai nguyên tắc này đều được thể hiện rất rõ. Nói lên đường lối trị nước, có các địa danh như Hoài Nhơn, Quy Nhơn, An Nhơn… Thể hiện ước mong tốt đẹp, có các địa danh như Tuy Phước, An Lão, Vĩnh Thạnh… “Phù Cát”, “Phù Mỹ” với nghĩa điều tốt lành, tươi đẹp thuộc nguyên tắc thứ hai.

Ngoài ra, hiểu “phù” với nét nghĩa “thích hợp” và từ đó, “Phù Cát” hiểu là “hợp với điều tốt”, “Phù Mỹ” là “hợp với cái đẹp” cũng là điều khả dĩ.

ThS. PHẠM TUẤN VŨ

email
email
Chia sẻ:
Images/bookmark/facebook_48.png Images/bookmark/yahoo.jpg Images/bookmark/twitter_48.png Images/bookmark/google_48.png
top
(0)
(*) Đề nghị bạn đọc sử dụng tiếng Việt có dấu và ghi rõ địa chỉ email để Tòa soạn liên hệ khi cần thiết. Tòa soạn cảm ơn và xin tiếp thu tất cả các ý kiến mang tính xây dựng của bạn đọc.
(*)
Các tin bài khác
3 sinh viên khoa Toán Trường ĐH Quy Nhơn nhận học bổng thạc sĩ ở Pháp  (8/8/2018)  
23 sinh viên được xét nhận Học bổng BIDV  (7/8/2018)  
Đại diện Bộ Công an nói về thủ khoa của Học viện An ninh Nhân dân  (7/8/2018)  
3 trường mầm non đạt thành tích xuất sắc tại Hội thi “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”  (7/8/2018)  
Xét tuyển đại học, cao đẳng năm 2018: Điểm chuẩn hạ, giảm hiện tượng trượt oan  (7/8/2018)  
Các trường đại học trong tỉnh công bố điểm chuẩn  (6/8/2018)  
Đoàn Việt Nam thắng lớn tại Olympic WICO 2018  (6/8/2018)  
Trường ĐH Quy Nhơn công bố điểm trúng tuyển đại học  (6/8/2018)  
Các trường đại học chính thức công bố điểm chuẩn trúng tuyển năm 2018  (6/8/2018)  
Những điều thí sinh cần biết sau khi biết điểm chuẩn đại học năm 2018  (5/8/2018)  
TẤM GƯƠNG HCM
CÔNG TY CP BỆNH VIỆN ĐA KHOA BÌNH ĐỊNH
Agribank
Báo Xuân 2019
Liên hệ quảng cáo
bidiphar
thương mại điện tử
Công báo
 
Chính trị | Kinh tế | Xã hội | Thể thao | Pháp luật | Văn hóa - Nghệ thuật | Du lịch | Khoa học - Công nghệ | Trong nước | Thế giới | Đất nước - Con người
Góp ý - Liên hệ
Đặt Báo Bình Định làm trang chủ
Font Unicode
[ Back to top ]
Bản quyền thuộc về Báo Bình Định
Giấy phép hoạt động báo chí điện tử số 96/GP-BTTTT của Bộ Thông Tin và Truyền Thông cấp ngày 25.2.2016
Tổng biên tập: TRẦN THANH HẢI
Tòa soạn: 84 Phạm Hùng, TP.Quy Nhơn
Điện thoại: 0256.3821867 - 3813573 - 3818664
E-mail:baobinhdinh1@gmail.com. Website:http://baobinhdinh.vn