Yêu nghề - yêu mình

Tia lửa (Nhật Minh dịch, NXB Hội Nhà văn, 2019) là tác phẩm của nghệ sĩ hài nổi tiếng Nhật Bản - Matayoshi Naoki, được trao giải thưởng văn học danh giá Akutagawa. Cuốn sách dành cho những người đang quan tâm đến công việc và lý tưởng gắn với công việc của mình trong tương lai. Nếu ước mơ của bạn là được làm trong giới nghệ thuật, có lẽ bạn sẽ cần cuốn sách này hơn một chút nữa.

.

Cuốn sách mô tả đời sống của nghệ sĩ hài, tập trung xoay quanh mối quan hệ của một đàn anh trong nghề - Kamiya và đàn em Tokunaga. Gặp nhau trong một đêm pháo hoa khi cùng nhóm của mình diễn hài, từ đó cả hai thân thiết. Họ thường trò chuyện với nhau về nghề, về nghệ thuật. Tokunaga xem Kamiya như mục đích để phấn đấu. Đàn anh Kamiya thường nêu những quan niệm về người trình diễn, quan niệm về định hình tính cách của người nghệ sĩ hài…

Tác phẩm nêu ra vấn đề không mới cũng chẳng cũ: Để sống, để cống hiến người nghệ sĩ phải đối mặt với chính mình trong từng suy nghĩ. Và cũng như bao nghề nghiệp khác, trong cuộc mưu sinh, nghệ sĩ hài cũng có những nỗi niềm, đau khổ riêng không dễ trải bày.

Tuyến truyện dẫn dắt theo thời gian, mở đầu bằng buổi trình diễn hài trong đêm pháo hoa và kết thúc cũng trong một đêm pháo hoa. Những tia lửa rực sáng của pháo hoa làm người đọc liên tưởng đến giây phút thăng hoa của người nghệ sĩ, và cảm nhận nét tĩnh lặng của màn đêm sau đó, khi họ trần trụi đối diện với mình như một con người bình thường.

Gắn họ trong những câu chuyện nhỏ đan xen, vừa như là khung cảnh cuộc sống, vừa rất tinh tế, tác giả đan cài từng chi tiết làm người đọc từ vui với những câu thoại hài hước đến ngậm ngùi khi họ phải lựa chọn rời bỏ nghề: Kamiya nợ nần chồng chất, Tokunaga thì mất đi bạn diễn chung mười năm trời… Nhưng dù công việc mưu sinh mới là gì, bản thân có thay đổi ra sao, họ vẫn mãi xem mình là nghệ sĩ hài.

Không chỉ đơn thuần là công việc mà còn là lý tưởng sống, hai nhân vật đã tìm thấy ý nghĩa, niềm hạnh phúc ở từng khoảnh khắc biểu diễn. Hãy đọc tác phẩm để hiểu thêm những trăn trở và day dứt của người nghệ sĩ và biết đâu cũng là của chính bạn trong tương lai.

NGUYỄN ÐẶNG THÙY TRANG